Co się stało z Kolosem z Rodos? Wykonany z brązu, o wysokości 30 m posąg Heliosa, boga słońca powstał na greckiej wyspie ponad 2300 lat temu.
Bryla.pl, Fair useDuma Greków
Kolos Rodyjski był posągiem wyobrażającym boga Słońca Heliosa i stał u wejścia do portu na wyspie Rodos. Jednak tylko przez niespełna sześćdziesiąt lat zadziwiał mieszkańców wyspy i wpływających do portu cudzoziemców. Musiał być wspaniały, skoro w tak krótkim czasie zdobył sławę, zaliczającą go do siedmiu cudów starożytnego świata.
Nie niczym grecki gigant ze spiżu odlany, Ze stopami po obu stronach morskiej toni.
Emma Lazarus, Nowy Kolos, 1883, tłum. Wiktor J. Darasz, 2015.
Mistrzowie rzeźbiarstwa
Rzeźbiarz Chares z Lindos, uczeń słynnego Lizypa, pracował nad nim 12 lat. Potem po odlaniu z brązu posąg ustawiono w 281 r. p.n.e. Jednak istnieją tylko przybliżone dane o jego rozmiarach. Miał liczyć około 30 m wysokości, tzn. tyle, ile dziewięciopiętrowy gmach. Według anegdoty przekazanej przez Sekstusa Empiryka miał popełnić samobójstwo po tym, jak odkrył błąd w obliczeniu kosztu budowy Kolosa. Identyfikowany z Chareasem z Historii naturalnej Pliniusza (23-79).
Smutny koniec
W 224 roku p.n.e. Kolos Rodyjski zawalił się podczas trzęsienia ziemi, przez kilka stuleci leżał zrujnowany, aż wreszcie Saraceni sprzedali go jako złom. Według Strabona (63-24 n.e.), greckiego geografia: “statua leżała na ziemi powalona trzęsieniem ziemi i przełamana w kolanach”. Można przypuścić, że do zniszczenia kolosa przyczyniła się korozja szkieletu, wykonanego z nie najlepszej jakości żelaza i znajdującej się w wilgotnym środowisku wypełniającej posąg gliny. Arabowie, którzy w 654 r. zdobyli Rodos, sprzedali go na złom wędrownemu kupcowi z Emessy. Nabywca – jak podaje kronika Teofanesa Wyznawcy (760-818), bizantyjskiego historyka – rozbił resztki posągu i wywiózł je, objuczywszy nimi 900 wielbłądów. To smutne zakończenie tego dzieła sztuki, ale wiemy już, co się stało z Kolosem z Rodos.
Współczesne nawiązania
Nowożytnymi nawiązaniami do Kolosa Rodyjskiego są m.in. nowojorska Statua Wolności i Pomnik Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro. Wiersz Nowy Kolos (The New Colossus, 1883) na temat pomnika w Nowym Jorku napisała Emma Lazarus (1849-1887). Dlatego to może jeden z najbardziej znanych amerykańskich sonetów. Poetka wspominała w pierwszych linijkach: Not like the brazen giant of Greek fame, With conquering limbs astride from land to land. Co możemy przetłumaczyć: Nie niczym grecki gigant ze spiżu odlany, Ze stopami po obu stronach morskiej toni (tłum. Wiktor J. Darasz, 2015). Trzeba też dodać, że w 2015 roku – stąd ilustracje – powstała inicjatywa architektoniczna odbudowy Kolosa Rodyjskiego. Koszt ok. 270 mln dolarów. Już w III w. p.n.e. Rodyjczycy planowali odbudowę, ale wyrocznia delficka im to odradziła. Z tego, co ustaliłem, projekt i tym razem został zawieszony.
