Co to jest kreatywne myślenie? Przede wszystkim umiejętnością, a nie geniuszem. Kilka technik kreatywnego myślenia przydatnych w mediach.

Praca w mediach określana jest mianem przemysłu kreatywnego. A skoro tak, to trzeba mieć wenę codziennie, czy to na kolegium redakcyjnym, czy zebraniu w agencji marketingowej. Wiele razy doświadczamy syndromu pustej kartki, a w umyśle nie pojawia się żaden nowatorski pomysł. Tymczasem oczekuje się od nas oryginalności i twórczości.

Techniki twórczego myślenia

Szukając odpowiedzi na pytanie: co to jest kreatywne myślenie, warto docenić kilka technik twórczego rozwiązywania problemów. Wybrałem pięć mniej znanych i moich ulubionych, które stosuję w życiu codziennym i pracy. O kreatywności opowiadam m.in. w ramach wykładu Edukacyjne wyzwania technologii medialnych i ćwiczeń ze specjalizacji edukacyjno-medialnej. W ramach studiów dziennikarskich staramy się organizować sesje twórczego myślenia, a tematy spotkań wyznaczają nasze zainteresowania.

Kolorowanie pomysłów

Niezależnie od tego, jaką technikę stosujemy, warto zauważyć, że mają one podobne cechy. Po pierwsze trzeba pozwolić sobie na absurdalne, prowokacyjne i swobodne dzielenie się pomysłami. Im więcej różnorodnych, tym lepiej. Potem do głosu dochodzi logika i ocena, choć edukacja szkolna latami przyzwyczaiła nas do braku spontaniczności. Po drugie niemal każda z technik zakłada wizualizację problemów, stosowanie graficznego notowania z ilustracjami, kolorowymi kwadratami. Jak w przedszkolu, choć to całkiem poważny namysł nad problemami do rozwiązania m.in. w zarządzaniu przedsiębiorstwem.

Co to jest kreatywne myślenie? Ranking 5 technik twórczego rozwiązywania problemów

1. Technika do nothing

Zacznę przewrotnie od techniki, która nakłania nas do nicnierobienia. Zazwyczaj wyolbrzymiamy problemy do rozwiązania. Co się stanie, kiedy nie podejmiemy działań? Często nic, stąd to przydatne w życiu, zwłaszcza dla osób zamartwiających się codziennością. Pozwala na dostrzeganie alternatywnych podejść do trudnej sytuacji i uczy dystansu.

2. Myślenie lateralne

Właściwie od Edwarda de Bono (1933-2021), maltańskiego lekarza zaczęło się moje zainteresowanie kreatywnością, od tej przypadkowo kupionej książki. Opracował kilka propozycji, przede wszystkim wskazując na zmianę wzorców myślowych. Traktuj pomysł jako prowokację, szukaj przypadkowych słów, które rozbijają schemat myślowy, cofnij się i przekieruj uwagę na to, co pozostawiłeś na uboczu (lateral).

3. Kwiat lotosu

Interesująca alternatywa dla mind mappingu, zapewne Państwu znanemu, a przez nas również stosowanemu do wizualizacji problemów. Kwiat lotosu to tworzenie przestrzeni dla pomysłów. W środku zapisujemy hasło główne, w kolejnych kwadratach – poboczne. Propozycja Yasuo Matsumury (1939-), japońskiego konsultanta ds. zarządzania, bardzo nasycona duchowością Wschodu – inną nazwą techniki jest mandala chart. Warto skorzystać z nieodpłatnego narzędzia, które pozwala na tworzenie lotusów. Interesująco można uporządkować temat, nad którym właśnie pracujemy.

4. Metoda metaplanu

Propozycja Eberharda Schnellego (1921-1997), niemieckiego przedsiębiorcy, która służy przede wszystkim diagnostyce. Jak jest? Jak być powinno? Dlaczego jest tak, jak jest? Co zrobić, aby było tak, jak być powinno? Najlepiej napisać na tablicy, do której przyklejamy postity, lub Jamboardzie (obecnie Figmie). W rezultacie te cztery proste pytania porządkują problem. O ile poprzednie techniki nadają się do stosowania indywidualnego, ta wymaga raczej zespołu. Kreatywność to z założenia spotkanie różnych osób, tworzenie atmosfery asocjacji – odmiennych skojarzeń, spojrzeń na dany problem.

5. Technika kruszenia

Do stosowania zespołowego, jako jeden z wariantów klasycznej burzy mózgów. Koniecznie trzeba wspomnieć o Alexie Faickney’u Osbornie (1888-1966), amerykańskim menedżerze, który zainspirował nas brainstormingiem w monografii o “stosowanej wyobraźni” (Applied imagination, 1953). Warto po raz kolejny podkreślić, że burza mózgów – tutaj odwrócona – polega na odroczonej ocenie, a nie krytyce wszystkiego, co spontaniczne. Odwrócenie w technice kruszenia polega na tym, że staramy się nie rozwiązywać problemu, ale przeciwnie: wywołać go, doprowadzić do wszelkich niepowodzeń.